ترکیب «شوخی مستهجن» در زبان انگلیسی به dirty joke یا obscene joke ترجمه میشود.
شوخی مستهجن به نوعی از شوخی اطلاق میشود که در آن از مفاهیم جنسی، الفاظ رکیک یا توهینآمیز، یا تصاویری که از نظر عرفی و اخلاقی ناپسند تلقی میشوند استفاده میشود. این نوع شوخیها معمولاً در بسترهای غیررسمی و میان گروههایی که احساس صمیمیت یا آزادی بیشتری دارند بیان میشوند. هدف از این شوخیها، خنداندن، شکستن مرزهای اجتماعی یا گاه تحریک احساسات است، اما در بسیاری از فرهنگها و موقعیتها میتواند ناراحتکننده یا توهینآمیز باشد.
ریشههای شوخی مستهجن را میتوان در ادبیات و فرهنگ شفاهی بسیاری از جوامع یافت. از متون یونان باستان گرفته تا داستانهای عامیانهی شرقی، نشانههایی از طنز جنسی و اغراقهای جنسی وجود دارد که گاه برای خنداندن و گاه برای انتقاد اجتماعی به کار میرفته است. در قرون گذشته، این شوخیها بیشتر در محافل خصوصی بیان میشدند، اما با ظهور رسانههای جمعی و فضای مجازی، دسترسی به آنها آسانتر و انتشارشان گستردهتر شده است.
با این حال، شوخی مستهجن همواره در مرز باریکی میان طنز و توهین حرکت میکند. بسته به بافت فرهنگی، جنسیت افراد حاضر، جایگاه اجتماعی و حتی موقعیت مکانی، یک شوخی میتواند خندهدار یا زننده تلقی شود. برخی جوامع بهدلیل حساسیتهای دینی یا فرهنگی، این نوع شوخیها را مصداق فساد اخلاقی یا بیاحترامی میدانند و آن را شدیداً نکوهش میکنند. در حالی که در برخی دیگر، بهویژه در زمینهی استندآپ کمدی یا طنزهای بزرگسال، این نوع شوخیها پذیرفته یا حتی رایج هستند.
نقدهای زیادی نیز به شوخیهای مستهجن وارد شده است. یکی از انتقادات اصلی آن است که بسیاری از این شوخیها مبتنی بر تحقیر زنان، اقلیتها یا مسائل جنسی حساس هستند و ناخواسته به تداوم کلیشههای زیانآور کمک میکنند. از سوی دیگر، برخی طنزپردازان معتقدند شکستن تابوها و استفاده از مضامین جنسی در طنز میتواند ابزاری برای به چالش کشیدن قدرت، افشاگریهای اجتماعی یا بیان صریح مسائل سرکوبشده باشد. بنابراین، مرز میان آزادی بیان و بیاحترامی همواره موضوع بحثبرانگیزی در این حوزه بوده است.
شوخی مستهجن بخشی از طیف گستردهی طنز انسانی است که مانند هر پدیدهی فرهنگی دیگر، نیازمند درک زمینه، مسئولیتپذیری در بیان، و احترام به شنوندگان است. قدرت طنز در تأثیرگذاریاش نهفته است، و اگر بهدرستی استفاده نشود، ممکن است بهجای ایجاد لبخند، موجب رنجش و سوءتفاهم شود.
از آنجا که فستدیکشنری به عنوان مرجعی معتبر توسط دانشگاهها و دانشجویان استفاده میشود، برای رفرنس به این صفحه میتوانید از روشهای ارجاع زیر استفاده کنید.
شیوهی رفرنسدهی:
معنی لغت «شوخی مستهجن» در فستدیکشنری. مشاهده در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۴۰۴، از https://fastdic.com/word/شوخی مستهجن